تاریخچه (10)
قابل توجه همولایتی های گرامی اپلیکیشن سایت روستای من آماده استفاده است
ته گودالهاوخاطرات و چه مردانی که از چهره هایشان نور می بارد با قلبی صاف و ساده،پس از پایان کار روزانه در ته گودال ها افتاب نشین میشدند و به خاطرات همدیگر گوش جان میسپردند .این شال و کله پیچ نیست که بر سر دارند برای سرما ،گرما نیست بلکه حکم تاج دارد .روزگاری همه ی مردم روستا چنین بودند .حجب و حیا تنها برای زنان نیست بلکه این بزرگواران شان و شوکتشان ایجاب میکرده که به احترام دیگران مکلا و معمم در جمع حاضر شوند متاسفانه شال بر سران قریه کم شده .عددشان به تعداد انگشتان دو دست نیست و به چه راحتی فرهنگ مردم دستخوش استحاله و تغییر است .این مکان تکیه گاهی است که چوپان و نجار و ارباب و زارع و دهقان و مالک و کاسب دوره گرد و دهقان در یک ردیف نشسته اند و هیچ یک را بر دیگری برتری نیست .انانکه از این جمع به دیار حق رفته اند خدایشان بیامرزد.
اندر حکایت گرمابه ی کراب
دانسته شود که دیرینگی کراب به قبل از اسلام مربوط است که اهل محل ،یکجانشین شده و ارتفاعات را با کوچه های باریک و تنگ انتخاب کرده اند و انسجام و تشکل خود را حفظ کرده اند .و اما نیاز به گرمابه سبب شده تا اندیشه ی خویش را بوته عمل بپوشانند.احتمال که سابقه ی حمامبه دوره ی ایلخانان مغول میرسد که خصوصا غازان خان و خواجه رشید الدین فضل اله شهید و وزیرش در عمارت و آبادانی قلمرو دولتش سعی وافی داشته اند.و اگر نه این باشد،یقینا سابقه تاسیس حمام به دوره ی سربداران بخصوص یحیی کرابی منجر میشود که در احداث قنات حمام و مسجد تلاش می کرده اند .درسال ۴۶-۴۵تغییراتی در حمام قدیمی از جمله هشت دوش و بستن خزینه بر اساس رعایت بهداشت انجام شد،اما در سال ۵۶-۵۵به مدیریت مرحوم حاج محمد علی و حاج محمدرضا سبیل و با معماری حاج علی اصغر گوداسیایی و بنایی اوستا حسین برزویی این مکان با استحکام خاص تاسیس شد که پس از گذار چند پله به داخل رخت کن و صحن حمام وارد شده و با هشت دوش که از قنات مشروب می شد با یک منبع آب و گلخن کامل میشد ، که اگر دستکاری داخل آن انجام نمی شد ،هزاران سال یادگار می ماند و به هیچ وجه تخریب یا شکست در آن وارد نمی شد.
نور کافی بداخل حمام از دوگنبد به درون حمام هدایت میشود .
علی اکبر کرابی
این آرامگاه در میان قبرستان عمومى روستا کراب از دهستان قصبة غربی، بر روى تپّه اى به ارتفاع 3 متر، در 24 کیلومترى شمال غرب شهر سبزوار واقع شده است.
ساختمان آرامگاه که از خشت و گل ساخته شده و در سالیان اخیر مرمت گشته است. شامل ایوانى در جانب شرق به ابعاد 3×3 و ارتفاع 5/3 متر است. در ابتداى این مدخل، یک راه رو به صورت شبستان قرار دارد که در دو طرف آن دو اتاق به صورت انبار و آشپزخانه ملحق شده است. کف و ازارة حرم و شبستان با سنگ مرمر پوشش یافته و الباقى دیوار فعلاً گچ اندود است.
اصل مرقد از خارج به صورت مدور و گنبد آن بر ساقهاى هشت ضلعى به ارتفاع دو متر قرار دارد که علاوه بر 4 پنجره جهت نورگیرى، گنبد عرقچینى بنا بر آن استوار شده است.
اتاق مرقد از داخل به ابعاد 9×9 متر است و سه مقصوره به ابعاد 3×5/2 و ارتفاع 4 متر در سه جهت آن به صورت صفّه احداث شده و چهار زاویه با پخ شدن به 8 ضلعى تبدیل شده است. در هر یک از مقصورهها با ایجاد طاقنما و گوشواره بنا را به دایره تبدیل نمودهاند و سپس گنبد بنابر آن استوار گشته است. در وسط بقعه، صندوق چوبى به ابعاد 5/2×2 متر قرار دارد که بر روى آن پارچه سبز کشیدهاند. در سالیان اخیر، دیوار خارجى بنا را به جهت استحکام با سنگ لاشه و ملاط گل پوشش دادهاند. زمین زیارتگاه بیش از سه هزار متر مربع است که به صورت قبرستان از آن استفاده مىشود.
به اعتقاد اهالى، خفته در این مزار عبداللَّه بن منصور بن ادیب است که از خدمتگزاران امام رضا مىباشد. اما این ادّعا منشأ صحیحى ندارد. بلکه وى امام ابوعبداللَّه محمّد بن منصور بن احمد بن حمید الادیب است که تولّد و نشو و نماى او در ده کراب بوده است. او داراى تصانیف زیادى است که من جمله آنها «زهرة مبانى البیان فى معانى القرآن» وى از شاگردان امام ابو سهل صعلوکى بود و به خدمت وى پیوسته تا سال 360 هـ . ق بود.
ماوراء النهر به خسروجرد رسیدند، امام بخارا رسول خدا را خواب دید که به او مىفرماید: اگر مىخواهى حق تعالى حج تو قبول کند و سعى تو مشکور باشد، بر این سه فرسنگى گورى است از آنِ ادیب کرابی، آن گور را زیارت کن. دیگر روز آن خواب مجدّد تکرار شد و به ناچار قافله به زیارت آن خاک آمدند. و سپس دستور ساخت بنا صادر شد.
این آرامگاه به شمارة 20591 و در تاریخ 26/10/1386 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است
سربداران اولین حکومت شیعیه 12 امامی ومردمی ایران در سالهایی است که کشور در زیر تاخت وتاز سم اسبهای مغولان قرار گرفته بود و مردمان خراسان علیه بیداد وستم دشمن متجاوز تحت آموزه های مذهبی شیخ خلیفه مازندرانی ودلاوریهای پهلوان عبدالرزاق باشتینی این نهضت را به پایتختی دارالمومنین سبزوار بوجود آوردند.
نهضتی که با گذشت سالها هنوز نقش پر رنگ آن در تاریخ سیاسی مذهبی کشور کم رنگ نشده است واین نهضت پس از سالها الگویی برای ایستادگی در برابر ظلم ستمگران تلقی می شود جنبشی که از سال 737ه.ق آغاز شد وتا سالها باقی ماند. در جدول پیش رو با فهرست نام ومشخصات12 امیران سربدار آشنا می شوید
فرمانروایان |
سالهای حکومت |
نحوه به قدرت رسیدن |
نحوه مرگ |
مکان مرگ |
|
1 |
عبدالرزاق بن فضل الله باشتینی |
738-736ق |
رهبری شورش |
مقتول |
سبزوار |
2 |
وجیه الدین مسعود بن فضل الله |
745-738ق |
بعد از قتل برادر |
مقتول |
رستمدار |
3 |
آی تیمور محمد |
748-745ق |
با انتخاب |
مقتول |
سبزوار |
4 |
کلو اسفندیار |
748-747ق |
با پیشنهاد شمس الدین علی |
مقتول |
سبزوار |
5 |
شمس الدین فضل الله |
748-747ق |
با انتخاب توسط لطف الله |
کناره گیری از حکومت |
---------- |
6 |
شمس الدین علی |
752-748ق |
با پیشنهاد |
مقتول |
سبزوار |
7 |
یحیی کرابی |
758-753ق |
با انتخاب |
مقتول |
سبزوار |
8 |
ظهیرالدین کرابی |
758-753ق |
با حمایت حیدر قصاب |
مخلوع |
------------- |
9 |
حیدر قصاب |
761-760ق |
با برکناری کرابی |
مقتول |
اسفراین |
10 |
لطف الله |
762-761ق |
با کمک دیگران |
مقتول |
قلعه دستجردان |
11 |
حسن دامغانی |
766-762ق |
با قتل لطف الله |
سربداران خود |
قلعه شغان |
12 |
خواجه علی مؤید |
783-766ق |
با قتل دامغانی |
در جنگ با لر کوچک |
خرم آباد |